Lezen is een complex, uit meerdere delen bestaand proces. 1 , 2 , 3 , 4 , 5 Bekijk een diavoorstelling waarin het proces wordt uitgelegd.
Fonemisch bewustzijn
Gesproken woorden bestaan uit kleinere stukjes geluid, de zogenaamde fonemen .
De Engelse taal heeft ongeveer 40 fonemen. Als iemand een woord zegt, komt het geluid uit als een continue stroom (Figuur 1). De hersenen moeten het geluid in stukjes kunnen scheiden. Het woord "tas" heeft bijvoorbeeld drie fonemen: / b / , / æ / en / g / .
Begrijpen dat woorden uit individuele klanken bestaan, is een belangrijk onderdeel van het leren lezen. Een belangrijke vaardigheid die lezers helpt, wordt fonemisch bewustzijn genoemd, wat verwijst naar het vermogen om de individuele geluiden waaruit een gesproken woord bestaat te identificeren en te manipuleren (of ermee te werken).
Fonemen vormen gesproken woorden en woorden hebben alleen zin als deze fonemen in een bepaalde volgorde worden gecombineerd. Fonemisch bewustzijn kan worden aangeleerd en geleerd met behulp van activiteiten zoals rijmspelletjes.
Een andere manier om dit bewustzijn te onderwijzen en te leren, is door te werken met enkele fonemen in gesproken woorden, zoals het identificeren van het eerste geluid bij kat als / k / . Een deel van dit leren is ook het besef dat een verandering in een enkele klank of foneem de betekenis van het woord kan veranderen. Als u bijvoorbeeld de / g / in bag verandert in a / t /, krijgt u het woord bat , dat een andere betekenis heeft dan bag .
Alfabetisch principe en fonetiek
In alfabetische talen zoals Engels, is een ander onderdeel van leren lezen het begrijpen dat letters van het alfabet staan voor klanken of fonemen. Een foneem kan overeenkomen met één letter of een groep letters. Deze kennis wordt het alfabetische principe genoemd (figuur 2).
Wanneer leerlingen de letter-klankcombinaties gebruiken om gedrukte woorden te laten klinken, wordt dit phonics genoemd . Dit vereist dat ze hun kennis van de klanken in woorden (fonemisch bewustzijn) moeten koppelen aan hun vaardigheid in het herkennen van letters.
Om fonetiek beter te begrijpen, moet u nadenken over hoe u een verzonnen woord als 'blit' of 'fratchet' leest. Ook al ken je het verzonnen woord niet of weet je niet wat het betekent, je kunt het lezen door erachter te komen welke geluiden de letters maken. Dan kun je het uitspreken en uitspreken.
Fonemisch bewustzijn en fonetische vaardigheden helpen lezers nieuwe woorden uit te spreken.
Woordenschat
Weten dat een woord betekenis heeft, is een belangrijk onderdeel van het leren lezen. De woorden die we kennen, worden onze woordenschat genoemd .
Het leren van woordenschat begint al heel vroeg in het leven. Baby's en peuters kijken naar waar je het over hebt en zeggen hun eerste woordjes om te krijgen wat ze nodig hebben of willen. Naarmate peuters groeien, leren ze steeds meer woorden. Tegen de tijd dat ze woorden beginnen uit te spreken om te lezen, kunnen de meeste kinderen veel van de woorden herkennen die ze uitspreken. Ze weten dat ze die woorden eerder hebben gehoord, en ze weten wat de woorden betekenen. Dit is de reden waarom het hebben van een goede woordenschat zo belangrijk is om te lezen.
Vloeiend
Als een lezer blijft phonics vaardigheden te ontwikkelen, een specifiek leesvaardigheid genoemd spreekvaardigheid verbetert ook. Vloeiendheid gaat verder dan alleen het uitspreken of kennen van woorden. Het bevat veel onderdelen:
- Snel kunnen lezen
- Woorden nauwkeurig lezen
- Met gevoel woorden en zinnen zeggen
- Het juiste woord of de juiste zin benadrukken, zodat een zin natuurlijk klinkt en de juiste betekenis weergeeft
Begrip
Het begrijpen van de informatie die woorden en zinnen overbrengen, is een ander belangrijk onderdeel van lezen. Dit heet begrip . Begrip is het belangrijkste doel van leren lezen. Er zijn veel manieren om het begrip te verbeteren:
- Woordenschat opbouwen. Lezers met een grotere woordenschat kunnen meer woorden herkennen en de algemene betekenis van de tekst beter begrijpen.
- Inzicht in de structuur en organisatie van tekst. Lezers die weten wat ze kunnen verwachten, kunnen beter begrijpen wat ze lezen.
- Verschillende soorten teksten begrijpen. Docenten kunnen leerlingen strategieën of richtlijnen geven om een krant, een fictieboek, een leerboek of een menu te begrijpen.
Dergelijke strategieën leren studenten om vragen te stellen en te beantwoorden over wat ze lezen, alinea's en verhalen samen te vatten en conclusies te trekken uit de informatie.
Deze vaardigheden vormen de basis voor het begrijpen van wetenschap, geschiedenis, sociale studies, wiskunde en de vele andere vakken die studenten tijdens hun opleiding zullen volgen.
Wat zijn leesstoornissen?
Leesstoornissen treden op wanneer een persoon moeite heeft met het lezen van woorden of het begrijpen van wat hij leest. Dyslexie is een type leesstoornis. Het verwijst doorgaans naar moeilijkheden bij het lezen van afzonderlijke woorden en kan leiden tot problemen bij het begrijpen van tekst.
De meeste leesstoornissen zijn het gevolg van specifieke verschillen in de manier waarop de hersenen geschreven woorden en tekst verwerken. 1 Meestal zijn deze verschillen al vanaf jonge leeftijd aanwezig. Maar een persoon kan op elke leeftijd een leesprobleem ontwikkelen door een hersenletsel.
Mensen met een leesstoornis hebben vaak problemen met het herkennen van woorden die ze al kennen en met het begrijpen van tekst die ze lezen. Ze kunnen ook slechte spellers zijn. Niet iedereen met een leesstoornis heeft elk symptoom.
Leesstoornissen zijn geen type intellectuele of ontwikkelingsstoornis , en ze zijn geen teken van verminderde intelligentie of onwil om te leren.
Mensen met leesstoornissen kunnen ook andere leerproblemen hebben, waaronder problemen met schrijven of cijfers . Bezoek ons onderwerp over leerstoornissen voor meer informatie over deze problemen.
Wat zijn de symptomen van leesstoornissen?
Mensen met leesstoornissen hebben vaak verschillende combinaties van symptomen.
Symptomen kunnen zijn: 1 , 2 , 3
- Problemen met het uitspreken van woorden
- Moeite met het herkennen van geluiden en de letters waaruit die geluiden bestaan
- Slechte spelling
- Langzaam lezen
- Problemen met hardop lezen met de juiste uitdrukking
- Problemen met het begrijpen van wat er zojuist is gelezen
Soorten leesstoornissen
Dyslexie is de meest bekende leesstoornis. Het schaadt met name het vermogen van een persoon om te lezen. Personen met dyslexie hebben een normale intelligentie, maar ze lezen op niveaus die aanzienlijk lager zijn dan verwacht. Hoewel de aandoening van persoon tot persoon verschilt, zijn er gemeenschappelijke kenmerken: mensen met dyslexie hebben het vaak moeilijk om woorden te verstaan, geschreven woorden te begrijpen en objecten snel een naam te geven. 1
De meeste leesproblemen zijn aanwezig vanaf het moment dat een kind leert lezen. Maar sommige mensen verliezen het vermogen om te lezen na een beroerte of een verwonding in het gebied van de hersenen dat betrokken is bij het lezen . 2 Dit soort leesstoornis wordt alexia genoemd .
Hyperlexie is een aandoening waarbij mensen over geavanceerde leesvaardigheden beschikken, maar mogelijk problemen hebben met het begrijpen van wat wordt voorgelezen of uitgesproken. Ze kunnen ook cognitieve of sociale problemen hebben. 3 , 4
Andere mensen hebben misschien normale leesvaardigheden, maar hebben problemen met het begrijpen van geschreven woorden. 5
Leesstoornissen kunnen ook betrekking hebben op problemen met specifieke vaardigheden:
- Woord-decodering. Mensen die moeite hebben met het klinken van geschreven woorden, hebben moeite om letters aan de juiste klanken te koppelen.
- Vloeiend. Mensen die niet vloeiend zijn, hebben moeite om snel, nauwkeurig en met de juiste expressie te lezen (als ze hardop voorlezen).
- Slecht begrijpend lezen. Mensen met een slecht begrijpend lezen hebben moeite om te begrijpen wat ze lezen.